Chỉ mới 15 tuổi thôi nhưng niềm đam mê mãnh liệt với điện ảnh đã thôi thúc tôi làm mọi cách để có được quyển tài liệu liên quan đến máy quay phim của hãng Arri tại Đức. Những gì tôi đọc được từ những tài liệu đó chính là bảng thông tin kỹ thuật chi tiết với những hình ảnh màu sắc nét, những bản vẽ phác họa bằng bút chì và cả những mã sản phẩm khó hiểu. Tôi đọc quyển tài liệu này hằng đêm và yêu thích nó tới mức tôi phải để nó dưới gối nằm của mình trước khi ngủ.
Nhà điện ảnh Kees van Oostrum
Sau một năm dành dụm thì tôi đã đủ tiền để thuê một máy Arriflex 16ST. Tôi thuê nó từ một công ty nhỏ có tên là Carillion Films tại trung tâm lâu đời tại thủ đô Amsterdam. Đến giờ tôi vẫn còn nhớ như in cái hộp bọc bằng nhôm được gắn ở giá máng đồ trên chiếc xe đạp của tôi và được đặt trong miếng bìa bằng cao su.
Arriflex 16ST
Tôi trở về nhà với tâm trạng háo hức. Tôi mở hộp đựng máy 16ST và cầm nó lên. Đây là một máy quay phim màu đen được điêu khắc tinh xảo với mùi của dầu bôi trơn thoang thoảng nhưng đối với tôi thì nó như là kho báu vậy. Tôi đã lắp phim vào bánh răng máy quay và qua ngày tiếp theo tôi đã quay được đến 100 cuộn phim về cối xây gió.
Âm thanh phát ra từ máy quay, tiếng lách cách của tấm phim, cùng với hai phím bấm màu bạc cuộn cùng lúc với màn chập như đã tiếp thêm cho tôi sự tự tin. Cuối cùng thì mọi thứ đã thực sự xảy ra.
Tôi vẫn còn nhớ cái cảm giác khi cầm máy quay và hai nút bấm màu bạc đã gợi tưởng đến những cái xăm trên bánh xe đạp. Song không có gì đáng chú ý với một thằng nhóc người Hà Lan với chiếc xe đạp như là vật bất ly thân hằng ngày. Những liên tưởng như vậy vẫn tồn tại với các máy quay phim Arriflex khác mà tôi đã sử dụng trong suốt nhiều năm qua, bao gồm cả 16BL và 35IIC. Tất cả đều có các nút cuộn tròn khi máy quay chạy giống như chiếc xe đạp quay đầu vậy.
Máy quay Arriflex 35BL
Năm 1972, công ty Arri trình làng máy quay 35BL. Vào lúc đó tôi e ngại là cái coaxial magazine của máy quay đã mất đi lớp bảo vệ. Nhưng không! Khi xem kĩ lại thì quả thực cái coaxial magazine của máy trông như chiếc xe đạp gập lại vậy.
Đầu những năm 90, tôi tự mình đến Munich để tham khảo giá bán máy quay Arriflex 535 mới. Quả thực là một ngày tuyệt vời. Đây là lần đầu tiên tôi được đến tham quan nhà máy Arri và tận mắt chứng kiến họ lắp ráp. Quản lý sales của công ty, ông Horst Bergmann sau khi hoàn tất công việc của mình đã cùng tôi uống rượu tại một quán bia gần đó.
Ông Bergmann nói: “Chúng ta thỏa thuận mua rồi nhé!”
Arri 535
Lúc đó, máu hài hước của người Hà Lan trong tôi trỗi dậy. Tôi nói: “Được thôi, nhưng trừ cái xe đạp. Chúng ta kèm nó vô luôn nhé?
Ông Bergmann nhìn tôi rồi ngây người đi. Tôi dám chắc ông tự hỏi: “Thằng điên nào mà lại đề cập đến chiếc xe đạp trong hợp đồng 6 con số này cơ chứ?”. Thời điểm đó tôi vừa quay xong phim Gettysburg với chiếc Arri IIC. Chính trải nghiệm đó đã nhen nhóm lại tình yêu mãnh liệt của tôi với máy ảnh và tôi đã bắt đầu thấy đam mê ở một thứ gì đó sâu sắc hơn. Tiếp đến tôi lại kể cho Bergmann nghe câu chuyện tại sao mà cha tôi lại bị tịch thu chiếc xe đạp khi chiến tranh nổ ra vì lúc đó sắt thép rất cần thiết để cung cấp cho tiền tuyến. Ông Bergmann quả thực chẳng hứng thú gì với câu chuyện hài của tôi cả. Sau đó tôi không mang chiếc xe đạp nào về nhà nhưng lại hy vọng chiếc xe đạp của cha tôi có thể tái sinh như máy quay phim Arriflex.
Tôi và những chiếc máy Arri đã cùng nhau đi qua cả nửa đời người. Năm nay, Arri cũng đã tổ chức tiệc mừng 50 năm ngày thành lập công ty. 10 năm trước công ty đã có bước chuyển mình đáng nhớ với công nghệ kỹ thuật số của họ. Họ đã khai trừ “flex” ở tên sản phẩm mà thay vào đó chỉ là chữ “Arri” hiện đại và cách điệu hơn. Không còn mùi sơn dầu và sơn nhãn, không còn âm thanh ồn ào của máy móc phát ra từ cạnh bên máy quay. Và tôi lại tự hỏi, liệu những cảm xúc, những ký ức của tôi về xe đạp và máy quay đã mất rồi chăng?
Nhưng!
Vào một ngày tôi lại nghe được âm thanh ồn ào yếu ớt phát ra từ chiếc Alexa Mini trên vai mình. Khi nhìn vào, tôi lại bắt gặp một quạt cơ học nhỏ dùng để xua đi nhiệt độ từ máy quay. Trông không giống cho lắm nhưng vẫn có thể đem ra so sánh với bánh xe đạp.
Tôi áp tai mình vào thân máy. Những ký ức tuổi thơ của 50 năm trước hiện về – tôi tựa đầu vào gối và phía dưới chính là quyển tài liệu về máy quay Arriflex.
Kees van Oostrum
Chủ tịch ASC
