Xoay quanh một tổ hợp của việc quản lý dự án trong lĩnh vực giải trí như VFX, Animation, Video Games, ta sẽ cùng điểm qua cách mà các producer đã làm việc. Điều này phản ảnh nhiều thứ trong đó mục tiêu chính của bài viết là tìm đến câu trả lời vấn đề khủng hoảng của những studios phải quá sức làm việc mà thu nhập không phù hợp, cuộc chạy đua cạnh tranh “bid” làm cho mức thu lợi nhuận ngày càng trở nên mỏng tan.
Bài viết này hình thành trên thông tin của các dự án điện ảnh lớn, từ các cuộc thảo luận của những nguồn nhân lực làm tại các đơn vị doanh nghiệp không ở Việt Nam, nhưng cũng nên thấy đó là cách làm việc chung và ở Việt Nam thì hoàn toàn không khác, chỉ có điều qui mô của Việt Nam nhỏ hơn rất nhiều nếu nói về những việc làm không gia công. Những hợp đồng có thể triệu USD nhưng lợi nhuận (margin) sẽ hoàn toàn phải chấp nhận nhào nặng quán xuyến.
Hình thành bảng giá
Các công ty VFX không chỉ tính phí dựa trên từng cảnh mà còn dựa vào nhiều yếu tố như độ dài cảnh, số khung hình, và độ phức tạp của hiệu ứng. Nghiên cứu cho thấy chi phí có thể dao động từ $2.000 đến $10.000 cho các dự án nhỏ, nhưng có thể lên đến hơn $100 triệu cho các phim bom tấn như “Avatar: The Way of Water”, với chi phí mỗi cảnh lên đến $62.500 (Pixune). Ví dụ, “Alice in Wonderland” có chi phí $46.000 mỗi cảnh VFX, cho thấy sự khác biệt lớn tùy thuộc vào dự án.
Tính Phí Giá Thành
Tính phí thường dựa trên hợp đồng cố định hoặc phí hàng tuần mỗi nghệ sĩ, với mức giá như $4.000/nghệ sĩ/tuần, gấp đôi lương nghệ sĩ để bù đắp giờ làm thêm và chi phí vận hành (Reddit). Tuy nhiên, hợp đồng cố định có thể dẫn đến áp lực tài chính nếu phạm vi công việc tăng mà không có ngân sách bổ sung, như trường hợp các công ty VFX phải chịu chi phí bổ sung khi số lượng cảnh tăng đột biến.
Quản trị dự án
Quản trị dự án VFX đòi hỏi lập kế hoạch cẩn thận, sử dụng storyboard và previs để tinh giản đề xuất và kiểm soát chi phí. Ví dụ, một dự án với 500 cảnh có thể tổng cộng 4.650 ngày làm việc, với độ khó của cảnh được đánh giá từ 0.1 đến 9 ngày mỗi cảnh (Reddit). Độ phức tạp của hiệu ứng và số lượng cảnh ảnh hưởng đáng kể đến ngân sách, và việc sử dụng các yếu tố stock hoặc AI có thể giúp giảm chi phí (Wrapbook).
Tìm kiếm khách hàng
Tìm kiếm khách hàng trong ngành VFX thường liên quan đến việc chấp nhận lỗ để đảm bảo dự án và xây dựng danh tiếng, đặc biệt với các bộ phim uy tín. Tuy nhiên, rủi ro là các nhà sản xuất có thể tăng phạm vi công việc (ví dụ, gấp đôi số lượng cảnh) mà không tăng ngân sách, buộc các công ty VFX phải chịu chi phí bổ sung (fxguide).
Hình thành bảng giá: Các yếu tố và số liệu
Hình thành bảng giá trong ngành VFX là một quá trình phức tạp, không chỉ dựa trên từng cảnh (shot) mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như độ dài cảnh, số khung hình, matchmoving, và các tài sản (assets) được xây dựng, bao gồm cả thực tế (practical) và kỹ thuật số (digital). Theo Pixune, chi phí VFX 3D có thể dao động từ $2.000 đến $10.000 cho các dự án nhỏ, đơn giản, đến hơn $100 triệu cho các phim bom tấn. Cụ thể:
- “Alice in Wonderland” có 1.700 cảnh VFX, với chi phí trung bình $46.000 mỗi cảnh, tổng cộng khoảng $78.200.000.
- “Avatar: The Way of Water” có hơn 4.000 cảnh VFX, với chi phí trung bình $62.500 mỗi cảnh, tổng ngân sách $250.000.000 (ActionVFX).
Ngoài ra, các công ty VFX thường đưa ra giá dựa trên kịch bản hoặc tài liệu đấu thầu, với sự biến đổi lớn do bản chất phi vật thể của dịch vụ, như được nêu trong fxguide. Điều này dẫn đến việc các studio nhỏ hơn có thể tính $10-25 mỗi giây cho nhân vật, trong khi các studio lớn hơn sử dụng mức phí cố định mỗi nghệ sĩ mỗi tuần, ví dụ $4.000 USD/nghệ sĩ/tuần, như được thảo luận trên Reddit.
Tính phí: Cơ chế và thách thức
Tính phí trong ngành VFX thường dựa trên hai mô hình chính: hợp đồng cố định (fixed bids) và phí hàng tuần mỗi nghệ sĩ. Theo luồng thảo luận trên Reddit, khách hàng được tính phí hàng tuần mỗi nghệ sĩ, với mức giá ít nhất gấp đôi lương nghệ sĩ để bù đắp cho giờ làm thêm (overtime) và chi phí vận hành, ví dụ $4.000/tuần. Tuy nhiên, hợp đồng cố định phổ biến, dẫn đến áp lực tài chính nếu phạm vi công việc tăng mà không có ngân sách bổ sung. Ví dụ, nếu số lượng cảnh tăng gấp đôi mà không có điều chỉnh, các công ty VFX phải tự chịu chi phí, như được nêu trong bài viết trên fxguide.
Một ví dụ cụ thể từ Reddit cho thấy một dự án với 500 cảnh, tổng cộng 4.650 ngày làm việc, với đội ngũ 100 animator và 100 compositor, có thể dẫn đến chi phí khoảng $5.28 triệu cho 6.6 tuần, dựa trên mức phí $4.000/nghệ sĩ/tuần. Điều này minh chứng cho sự phức tạp trong tính phí, đặc biệt khi phạm vi công việc không được định nghĩa rõ ràng.
Quản trị dự án: Lập kế hoạch và kiểm soát chi phí
Quản trị dự án trong ngành VFX đòi hỏi lập kế hoạch cẩn thận để kiểm soát chi phí, đặc biệt khi VFX thường chiếm một phần lớn ngân sách, như được nêu trong ActionVFX, với ngân sách trung bình cho một phim Hollywood là $65.000.000, trong đó VFX là một phần đáng kể. Các công cụ như storyboard và previs được sử dụng để tinh giản đề xuất và kiểm soát chi phí, như được thảo luận trên Reddit, với ví dụ một dự án 500 cảnh có thể tổng cộng 4.650 ngày làm việc, đánh giá độ khó từ 0.1 đến 9 ngày mỗi cảnh.
Ngoài ra, việc sử dụng các yếu tố stock hoặc công nghệ AI có thể giúp giảm chi phí, như được đề cập trong Wrapbook, với ví dụ về việc sử dụng các yếu tố lửa 2D để tạo hiệu ứng 3D, giảm chi phí sản xuất. Độ phức tạp của hiệu ứng và số lượng cảnh cũng ảnh hưởng lớn đến ngân sách, với các dự án bom tấn như “Avatar: The Way of Water” có hơn 4.000 cảnh VFX, đòi hỏi quản lý chặt chẽ.
Trong bài viết này, hiện tại đang cho một cái nhìn sơ lược tổng quan, trong đó không có những thông tin về phát triển nghiên cứu trước khi tiến hành một dự án, rất nhiều chi phí ngầm thường xuyên được tính vào các bảng giá “hidden cost”, đặc biệt các dự án làm long form content.
Tìm kiếm khách hàng: Chiến lược và rủi ro
Tìm kiếm khách hàng trong ngành VFX thường liên quan đến việc chấp nhận lỗ để đảm bảo dự án và xây dựng danh tiếng, đặc biệt với các bộ phim uy tín. Theo fxguide, các công ty VFX có thể đấu thầu thấp để giành dự án, nhưng điều này dẫn đến rủi ro khi phạm vi công việc tăng mà không có ngân sách bổ sung, buộc họ phải tự chịu chi phí. Ví dụ, nếu một nhà sản xuất tăng gấp đôi số lượng cảnh mà không tăng ngân sách, các công ty VFX phải hấp thụ chi phí, như được thảo luận trên Reddit.
Chiến lược xây dựng danh tiếng thông qua các dự án bom tấn giúp thu hút thêm khách hàng trong tương lai, nhưng đòi hỏi sự cân bằng giữa chi phí và lợi ích dài hạn. Một ví dụ là các công ty như ILM làm việc trên “Transformers”, chấp nhận rủi ro để xây dựng danh mục công trình, như được nêu trong luồng thảo luận Reddit.
| Khía cạnh | Chi tiết | Ví dụ cụ thể |
|---|---|---|
| Hình thành bảng giá | Chi phí dao động $2.000-$100 triệu, phụ thuộc độ phức tạp. | “Avatar: The Way of Water” $62.500/cảnh. |
| Tính phí | Phí hàng tuần $4.000/nghệ sĩ, hợp đồng cố định phổ biến. | Dự án 500 cảnh, tổng chi phí $5.28 triệu. |
| Quản trị dự án | Sử dụng storyboard, previs, đánh giá độ khó 0.1-9 ngày/cảnh. | 500 cảnh, 4.650 ngày làm việc. |
| Tìm kiếm khách hàng | Chấp nhận lỗ để xây dựng danh tiếng, rủi ro phạm vi công việc tăng. | ILM làm “Transformers”, chịu chi phí bổ sung. |
