Máy quay phim là một thiết bị có khả năng ghi và chụp lại hình ảnh thông qua ống kính gắn trên máy. Dù cho nó là điện thoại, máy DSLR, máy phim hay máy quay cine kỹ thuật số chuyên dụng thì tất cả đều có chung một nguyên tắc cơ bản. Dám nghĩ bạn cũng từng xem qua các clip hậu trường làm phim và cũng từng thấy qua một máy quay phim to lớn, hầm hố với nhiều dây cáp và phụ tùng bao quanh. Nếu việc quay phim chỉ cần thân máy và ống kính thôi thì sao lại cần nhiều thứ rối rắm như vậy?
Có một bài báo liên quan đến documentary shot on the new Canon C200. Một clip hậu trường đã cho thấy được camera với nhiều rig phức tạp (bộ khung hỗ trợ) đã gióng lên tranh cãi liệu chất lượng phim và âm thanh mang lại đều do bản thân máy C200 hay là do các rig? Đây quả là một câu hỏi rất hay bởi vì các nhà quay phim chuyên nghiệp đôi lúc sẽ có những thiết lập cho máy quay mà hầu hết chúng ta không thể làm được.
Một sự thật gây sốc
Có rất nhiều cách để máy quay nhìn chuyên nghiệp cùng với bộ rig phức tạp được gắn vào. Để đạt được “cảnh giới” chuyên nghiệp như vậy thì chi phí bỏ ra rất tốn kém. Có lẽ ai trong chúng ta cũng sẽ có một lần bất ngờ khi thấy một máy quay phim cine trông như thế này:
Trước đó máy quay phim cine chẳng qua chỉ là một máy quay xấu xí với nhiều dây cáp rối rắm và thiếu sự thiết kế.
Sau khi bắt tay vào hoạt động trong lĩnh vực phim ảnh, tôi dần nhận ra lý do vì sao mà các máy quay phim lại được thiết kế như vậy và bắt đầu cảm thấy thích vẻ đẹp và chức năng của nó.
Bộ khung cơ bản của máy quay
Sẽ có lúc bạn chỉ cần duy nhất một ống kính và một thân máy để quay phim. Và thường hơn hết là khi bạn cần setup ánh sáng và small footprint. Hầu như việc setup ánh sáng ngày nay đều do các drone (thiết bị bay điều khiển từ xa) thực hiện. Những drone có kích thước nhỏ thường chỉ mang được máy quay trong các air craft (các phương tiện máy có người lái) có thể “gánh” được các máy quay phim nặng hơn chẳng hạn như là các máy quay phim từ thương hiệu RED cùng với ống kính.
Sự ổn định cơ bản
Điều quan trọng trong phim ảnh đó chính là cần phải có sự ổn định thích hợp cho mọi trường hợp đặc biệt. Dù cho nó là chân tripod, shoulder rig, một cái steadicam, camera dolly, slider hay chân chống crane thì bạn luôn phải gắn nó vào bare bones hay cả bộ dây cáp và máy quay. Hãy cũng điểm qua một số setup cơ bản và cùng xem xem những thứ ở trên có công dụng ra sao khi gắn vào máy quay:
Các Rig hỗ trợ
Các điểm gắn thêm công cụ luôn có sẵn trên thân máy quay phim hoặc là bạn phải “kết nối” máy quay với thứ gì đó có chỗ lắp các công cụ thêm vào. Có một cách cơ bản có thể mang lại nhiều chỗ lắp thêm các công cụ là hãy đặt máy quay phim vào một cái base plate có thanh hỗ trợ.
Thanh hỗ trợ này cho phép lắp thêm nhìu công cụ hơn. Một cái shoulder mount gắn vai cũng khả dụng cho rig nhỏ ở trên nhưng thường thì sẽ hỗ trợ tốt cho loại rig như thế này:
Còn có một cách khác là sử dụng camera cage. Nó đa dạng và tương thích với nhiều loại máy quay. Một số gồm cả thanh hỗ trợ, một số thì không. Những cái camera cage này rất linh hoạt khi cho phép thân máy có thể mở rộng nhiều chỗ lắp các thiết bị hỗ trợ.
Matte Boxes
Matte boxes là một công cụ hỗ trợ được đặt trước ống kính. Nó được dùng nhằm giảm tương phản ánh sáng và cung cấp các lỗ để gắn lens filter. Đôi lúc người ta gắn nó vào ống kính hoặc lắp nó vào thanh hỗ trợ.
Về ngoại hình, matte boxes giúp các “máy quay chuyên dụng” trông hút mắt và thậm chí là có thể làm cho các rig DSLR giá rẻ nhìn cao cấp hơn.
Ống kính hỗ trợ
Ống kính hỗ trợ được sử dụng cho các thấu kính có kích thước dài và nặng hơn. Có thể bạn cũng đã thấy nhiều cái thấu kính telephoto still lenses. Bạn phải gắn máy quay vào nó chứ không phải ngược lại . Thấu kính still lenses hỗ trợ này vẫn có chỗ để lắp vào tripod. Điểm khác biệt giữa các ống kính hỗ trợ và thấu kính đó là trọng lượng của máy quay. Đó là lí do vì sao mà bạn cần phải có hai điểm hỗ trợ dành cho thân máy và dành cho các ống kính có trọng lượng lớn.
Máy ghi hình rời
Đôi lúc khi ghi hình, bạn cũng cần phải có thêm một external recorder (máy ghi hình rời) vì nhiều lý do khác nhau. Máy quay có thể sẽ không hỗ trợ cho các dịnh đạng file chất lượng cao và vì thế chúng ta cần phải mở rộng khả năng hỗ trợ định dạng của máy mà không cần phải bỏ tiền ra mua mẫu máy quay cao cấp hơn. Điều này hoàn hoàn đúng đối với những máy DSLR hoặc những mẫu máy quay cine cơ bản vì nó chỉ có thể ghi hình với tỷ lệ nén 4:2:0 trong khi bạn có thể không cần nén với tỷ lệ 4:2:2 ở bitrate hay framrate cao hơn. Đôi khi bạn cũng nên sử dụng external recorder như là thiết bị sao lưu dữ liệu.
Máy ghi âm rời
Đối với công việc ghi âm chuyên nghiệp thì việc ghi âm thường được ghi bằng micro rời hoặc ghi vào bộ nhớ ngoài của thiết bị hay có thể lưu trữ vào file video trong khi đang thực hiện cảnh quay.
Nếu được lưu trữ vào bộ nhớ khác thì nó cần phải đồng bộ với video. Việc này có thể thực hiện bằng việc truy xuất time code hoặc căn chỉnh bản audio và video khớp với định dạng sóng âm. Hầu hết chúng ta đều chọn phương án 2. Đây chính là nơi mà slate sound sẽ diễn ra. Bạn có thể vỗ tay để dễ dàng tìm thấy vị trí chính xác của các dạng sóng âm thanh từ file video và từ âm thanh bên ngoài. Bạn có thể tự thực hiện hoặc dùng các phần mềm các nhau.
Khi đồng nhất file audio bên ngoài với time code, bạn sẽ cần đến time code device (thiết bị truy xuất time code). Cách thực hiện nhanh nhất là gắn nó vào các thiết bị ghi.
Time code sẽ được lưu trữ vào nguồn siêu dữ liệu của các file từ các thiết bị ghi, audio và video. Khi hậu kì, phần mềm có thể được sử dụng để sắp xếp các file từ nhiều thiết bị khác nhau dựa trên nguồn siêu dữ liệu từ các thiết bị truy xuất time code. Những thiết bị này có vai trò như là máy phát hoặc thu không dây được kết nối với cổng đồng bộ hoặc time code của máy quay. Video sau đây sẽ giải thích về quy trình đồng bộ time code khi sử dụng Lockit Sync Boxes:
Trong trường hợp file audio được ghi từ bên ngoài và lưu trữ trực tiếp vào file video thì cần phải có cách để mang tín hiệu âm thanh đó vào. Thường thì sẽ dùng dây cáp gắn trực tiếp từ thiết bị ghi audio và máy quay hoặc thông qua wireless receiver (thiết bị thu không dây) gắn trên rig máy quay. Máy quay sẽ ghi âm và lưu trữ âm thanh vào file video và đồng bộ nó hoàn hảo mà không cần phải qua bước hậu kì.
Viewfinder
Các viewfinder (ống ngắm) trên các máy quay cao cấp thường được gắn riêng ra tùy theo trường hợp và theo người quay phim. Trong môi trường nắng gắt thì viewfinder sẽ thích hợp hơn là steadicam. Viewfinder có thể được tích hợp sẵn nhưng hầu hết các máy quay cine hiện nay đều cho phép kết nối với các thiết bị bên ngoài.
Màn hình monitor rời
Vài external monitor (màn hình monitor rời) đều có khả năng ghi âm và ghi hình. Chúng được gắn vào cổng HDIM hoặc SDI trên máy quay và cho phép đạo diễn, người quay phim, người lấy nét, khách hàng hoặc các thành viên khác trong đoàn phim xem những gì đang được quay trực tiếp.
Đôi lúc người ra muốn xem bản ghi không cùng lúc với người quay phim. Giải pháp đặt ra đó là sử dụng một wireless transmission system (hệ thống chuyển đổi không dây) để gữi các tín hiệu âm thanh và hình ảnh đến bộ thu phát và sau đó bộ thu này sẽ kết nối vào điều khiển monitor để phát các tín hiệu này sau.
Tuân thủ chế độ lấy nét, khẩu độ, zoom và thiết bị quay phim trên camera
Điều này cho phép việc quay phim sẽ diễn ra mượt mà và chính xác đặc biệt là khi nó được thay đổi trong một cảnh quay. Tuân theo các chế độ lấy nét cho phép người lấy nét có thể làm việc song song với người quay phim và xoay các nút trên rig máy quay hoặc kiểm soát nó từ xa. Việc kiểm soát từ xa này nó thể thông qua dây cáp hoặc thiết bị kết nối không dây.
Tương tự khi thay đổi khẩu độ ống kính hoặc tiêu cự của ống kính zoom, ta có thể sử dụng ring lens. Nhưng với các thiết bị chuyên dụng thì nó thường được kiểm soát bằng cách sử dụng wirelessly operated motors (mô tơ kiểm soát không dây).
Vài máy quay cung cấp chế độ kiểm soát từ xa do đó cho phép người quay phim có thể vận hành từ nơi khác. Ví dụ nó sẽ cho phép người quay phim bằng máy steadicam có thể thực hiện tốt việc của họ trong khi người khác sẽ đảm nhiệm việc dừng và bắt đầu quay.
Thời lượng Pin
Các máy quay phim cine cũng cần phải sử dụng nguồn pin bên ngoài để có đủ năng lượng xử lý tất cả các tín hiệu đầu vào và đầu ra của các thiết bị lắp ráp phía trên. Việc thay thế pin thường thì sẽ đơn giản và không cần phải thay đổi gì đến chỗ gắn pin trên thân máy. Điều này đặc biệt quan trọng khi máy quay được cân bằng trên một steadicam hoặc trên các mẫu máy lớn hơn.
Nguồn điện bên ngoài thường lắp trên rig camera và pin sẽ được gắn lên nó. Nguồn điện (hoặc pin) được nối với đầu vào nguồn DC của máy quay. Điều này sẽ chuyển điểm nguồn ra khỏi thân máy, và làm cho việc thay đổi pin sạc sẽ nhanh và dễ dàng hơn.
Kết luận
Chốt lại, nhiều thiết bị khác có thể gắn vào để hỗ trợ cho máy quay nhưng hiện tại nhiêu đây có lẽ là đủ. Qua bài viết này, tôi hy vọng nó sẽ thay đổi cách nhìn của bạn về các máy quay phim hầm hố. Điều này không thể nào tránh khỏi do những máy quay này được tạo ra với vai trò là cầu nối cho phép gắn các thiết bị hỗ trợ khác nhau vào các cổng trên thân máy nhằm phục vụ cho quá trình quay phim. Với các máy quay nhỏ thì việc setup như vậy sẽ không thỏa đáng nhưng với các máy quay chuyên dụng thì đây chính là tiêu chuẩn. Như bạn đã thấy, các thiết bị này đều giúp đội ngũ làm phim có thể thực hiện tốt công việc của mình. Các rig không thể nào thay thế được chất lượng ảnh chụp từ máy quay và ống kính nhưng nó giúp bạn có thể cho ra các cảnh phim đẹp và mãn nhãn mà không cần các setup phức tạp hay tốn kém. Cái bạn cần chỉ là một thân máy và ống kính ngon.
