Nói về sự thay đổi của thời gian trước nhiều nghành nghề thay đổi trên thế giới, ai cũng cảm thấy khó khăn khi thay đổi, nhất là với những thứ mình đã quá rành, trở thành có chuyên môn sâu, và là chuyên gia.
Những điều to lớn trước cơn biến binh AI generative chen lấn vào lĩnh vực VFX & Animation đều làm toàn nghành hoang mang. Từ video games, kỹ xảo điện ảnh và animation không lĩnh vực nào lại không thấy sự thay đổi lớn này.
Blog (2025) kể cho các bạn nghe những mẫu ví dụ của ngày nay.
Ghi nhận một cái note của producer và là chuyên gia về animation pipeline, cô Jenifer chia sẻ:
Năm 1999, tôi gặp một nhà làm mô hình thu nhỏ SFX tại một buổi họp nhóm người dùng LightWave 3D. Anh ấy có một danh mục đầu tư đầy những bức ảnh bóng bẩy về công việc của mình trên Nhà Trắng trong bộ phim Independence Day và các cảnh thành phố trong Batman and Robin.
Lúc đó, anh ấy đang tìm cách chuyển sang làm việc với LightWave 3D. Bây giờ anh ấy là một chuyên gia chỉnh sửa với Nuke.
Sau đó, tôi đã gặp thêm nhiều người từng làm SFX và những người làm hoạt hình vẽ tay truyền thống. Sự thay đổi đã đến, và họ hoặc chuyển sang đồ họa máy tính hoặc rẽ sang các nghề nghiệp khác.
Hiện nay, các dự án SFX và hoạt hình vẽ tay vẫn được thực hiện, chỉ là không còn nhiều dự án có ngân sách lớn như những năm 1990 nữa.
SFX là Special Effects, một lĩnh vực mà gần như ngày nay chỉ còn nghệ nhân và các nơi rất chuyên biệt chứ không phổ biến nhà nhà như trước đây, ứng dụng trong lĩnh vực điện ảnh mất dần và chỉ còn hoài niệm. Trước đây từng “Tippett Studio” nhưng cho đến các năm vừa rồi cũng đã rao bán công ty. Chuyên về sử dụng các con rối, animation các con rối, nổi tiếng từ thời có phim điện ảnh Star Wars ra đời.
Với Stop Motion Animation, nó trở nên là một món nghệ thuật, một thứ dành cho nghệ nhân, nó không còn là một phương thức tiện lợi, dễ tiếp cận, tốt về tài chính đầu tư cho phương tiện animation nữa
Keyword Digital, 3D
Ta có thể thấy khi thế giới digital xuất hiện, những công việc đó đã thay đổi cả một lĩnh vực, không ai biết được nó đã từng là phong trào mới nổi, không nghĩ rằng nó có thể thay đổi cách làm việc của cả một nền công nghiệp toàn cầu. Thuật ngữ digital, 3D trở thành những từ thời thượng, tạo ra công ăn việc làm, tạo ra một thị trường mới, tạo ra nhu cầu mới, hành vi thương mại, đầu tư, tiêu dùng thay đổi.
Nó giống như chữ “Meta” “Metaverse” “VR” trước đây. Những những từ này chỉ mang tính thị trường, là xu hướng nhất thời, nó không định hình trật tự và thay đổi thói quen cũng như trở thành cách mạng. Điển hình là sự im lặng dần của nó nhiều năm trở lại đây từ trước khi có Covid-19.
Ngay cả các đạo diễn lừng danh thời đó cũng còn miệt thị chê bai khi digital hóa hình ảnh mới xuất hiện, thời điểm này công ty Industrial Light & Magic đã lần đầu tiên sử dụng máy điện toán vào tạo hình con khủng long, kiến tạo những thước phim ban đầu của VFX thay thế con khủng long bằng rối thật chạy điện tử (animatronic) trong phim Jurrasic Park. Nó cần rất nhiều “sự cả gan”, dám làm, chứ không chỉ là đặt hỏi về tương lai và mơ ước, vì cái phim này không rẽ.
Nếu ai đã coi bộ phim nhiều tập về sự hình thành của ILM phút ngày đầu trên nền tảng online Disney+ sẽ không thể quên phút giây công ty thành công vang dội này từ sau Star Wars, đã chia làm hai phe khi phải chọn lựa phát triển với số hóa, cầm bút vẽ số hóa hay vẫn rị mọ với phương án animation con rối truyền thống “stop motion”.
Sự nghiệp của rất nhiều người đã thay đổi từ phút giây đó, kể từ khi các thành công tiếp nối của ILM chuyển dần digital, và có thể gọi trong lĩnh vực kỹ xảo điện ảnh, nó là máu và nước mắt, vì đã có rất nhiều nghệ sỹ thành danh nhờ những cú hích của các nội dung phim này, quá trình làm đã làm nên tên tuổi, như trường hợp của Phil Tippet, ông đã chọn ở lại với truyền thống, rời ILM tự làm thành studios Tippet Studios mà 20 năm qua vô cùng khó khăn mặc dầu tên tuổi, giải thưởng lớn vẫn có đó, và rồi cuối cùng mọi di sản để lại đã bán sát nhập với tập đoàn khác vì thương hiệu.
Video sau đây cho thấy những hãng phim lớn, vô cùng bảo thủ như Disney cũng phải đầu hàng trước làn sóng digital, ứng dụng không ngừng vào các tác phẩm 2D Animation kinh điển của họ, việc hòa trộn này dĩ nhiên đem lại không ít thương đau, điển hình là về mặt kỹ nghệ tầm nhìn đi trước rất xa trong giới animation toàn cầu, về cách thực hiện nhưng bộ phim Tazan kết hợp 2D và 3D ngốn một khoảng chi phí đầu tư lên tới 130 triệu USD vì cái từ rất thời thượng “3D” mà chỉ đem về chưa tới số đó vài chục năm trước.
Và rồi ai cũng biết, CGI 3D thống trị trên mọi phương diện sản xuất của thế giới điện ảnh, làm phim, làm game và đi vào cả những hình thức thể hiện như làm phim kiến trúc, thể hiện các mô hình cơ khí thiết kế chế tạo máy, các sự kiện lớn event, marketing truyền thông …
Kỷ Nguyên Mới Trong Lĩnh Vực VFX & Animation – AI ?
Kể từ Covid-19, động lực làm cho AI trở nên thành những công cụ ứng dụng thực tế trở nên vô cùng mạnh mẽ. Cả thế giới nhìn vào những sản phẩm dị hình, vô dụng còn chưa nói số lượng tín đồ mong muốn thay đổi, hay chạy theo các “buzz word” lại càng cố gắng truyền thông để khuấy động mạng xã hội rằng AI sẽ tiêu diệt thị trường điện ảnh, sẽ là lúc lên ngôi của những người kiến tạo nội dung đơn lẻ, Content Creator, và các hãng phim lớn của Hollywood sẽ đóng cửa…
Thật ra cần nhìn nhận ở nhiều góc độ, ta có thể thấy cái họ đang cố gắng làm là để thu hút sự chú ý, còn việc họ muốn kéo những đơn vị lớn đến để tạo sự chú ý lớn hơn thì thực ra cũng có những ý kiến riêng khi mà hiện tại lĩnh vực điện ảnh, video games, tech nhiều năm nay liên tục sa thải trên toàn cầu vô cùng lớn, các sự kiện như vậy hiện diện mỗi ngày, các công ty không ngừng đóng cửa. Mọi người cùng đổ cho nhiều lý do của các sự kiện hiện tượng gần nhất như là Covid-19, biểu tình của Hollywood, và dĩ nhiên trong đó có sự thay đổi lớn của quá trình làm việc, sự xuất hiện của Chat Bot. (Open AI, Chat GPT)
Ta cùng xem đạo diễn James Cameron (Titanic, Terminator, Avatar ..) đã tham gia vào công ty làm AI khi bản thân Hollywood như hàng chục năm về trước, đang biểu tình chống lại AI vì cướp mất việc làm.
Điều này càng làm không ít người khó chịu vị đạo diễn này, đặc biệt trong giới sản xuất, hãng phim, nhưng đây là một vị đạo diễn có quyền lực, ông cũng là một trong những tay chơi nghiên cứu khoa học có nhiều kết quả lớn, dẫn đầu nhiều thành tựu mới và không bỏ qua các sự thay đổi của các cuộc cách mạng kỹ nghệ như ông đã từng làm:
Thành lập studios kỹ xảo CGI VFX thực thụ đầu tiên là Digital Domain (ILM là công ty vừa làm SFX và bắt đầu với VFX) sau đó bán lại vì đó không phải là chuyên môn, ông mở studios này để làm phim Titanic.
Ông cũng lần đầu tiên sản xuất phim 3-D đeo kính được số hóa mặc dù công nghệ này có tiền thân từ xa xưa trong lĩnh vực điện ảnh nhưng số hóa điện ảnh thì không.
Việc tham gia vào Stability AI cũng có vẻ không mới với vị đạo diễn này vào năm 2024.
Đọc thêm ứng dụng của AI vào trong quá trình sản xuất animation
Stability AI
Stability AI là một công ty trí tuệ nhân tạo có trụ sở tại Vương quốc Anh, được biết đến với việc phát triển các mô hình AI sinh tạo mã nguồn mở, đặc biệt là mô hình chuyển đổi văn bản thành hình ảnh mang tên Stable Diffusion, cùng các mô hình khác cho việc tạo nội dung video, âm thanh và 3D.
Không chỉ riêng gì James Cameron mà năm nay 2025, Rob Legato vị cũng đã tham gia vào trong công ty mới này để kiến tạo cách mạng, kỷ nguyên mới của lĩnh vực sản xuất kỹ xảo, animation qua một phương thức mới – sử dụng AI, nó cần kinh nghiệm rất nhiều của những chuyên gia có nghiệp vụ thực tế về lĩnh vực đó, AI không tự làm được, nó cần kinh nghiệm đã có, một cỗ máy copy vĩ đại, tốc độ vô cùng nhanh.
Theo như FXGuide thì có giới thiệu trong bài phỏng vấn của mình.
Rob Legato, giám sát viên VFX huyền thoại đứng sau các bộ phim đột phá như Titanic, Hugo và The Jungle Book, đã chính thức gia nhập Stability AI với vai trò Kiến trúc sư Trưởng của Quy trình Sản xuất. Được biết đến với những công trình tiên phong trong lĩnh vực quay phim ảo và kể chuyện nhập vai, bước đi này của Legato đánh dấu một bước tiến quan trọng trong mối quan hệ đang phát triển giữa trí tuệ nhân tạo và hiệu ứng hình ảnh. Tại Stability AI, như ông giải thích trong tập fxpodcast tuần này, ông tái ngộ với nhà làm phim và người bạn James Cameron, một thành viên quan trọng trong hội đồng quản trị của công ty, để khám phá những giới hạn mới trong quy trình sản xuất phim dựa trên AI sinh tạo.
Blog tóm tắt buổi nói chuyện bên dưới video.
Tóm tắt nội dung cuộc phỏng vấn với Rob Legato về AI và ngành VFX
1. Giới thiệu về Rob Legato và sự gia nhập Stability AI
- Rob Legato, một Visual Effects Supervisor từng giành ba giải Oscar, vừa gia nhập Stability AI, công ty đứng sau Stable Diffusion.
- Đây cũng là công ty có sự tham gia của James Cameron và nhiều nhân vật quan trọng trong ngành VFX như cựu CEO của Weta Digital và Sha Parker (người sáng lập Napster).
2. Tại sao Rob Legato tham gia vào AI?
- Ban đầu, Rob không có kế hoạch tham gia AI, nhưng Jim Cameron và Prem từ Weta Digital đã đề xuất.
- Ông nhận thấy AI trong VFX vẫn còn rời rạc, nhiều công cụ mạnh nhưng chưa có hệ thống thống nhất giúp các nhà làm phim sử dụng dễ dàng.
- Mục tiêu của ông: Tích hợp các công nghệ AI hiện có để hỗ trợ quá trình làm phim tốt hơn, giống như cách ông đã làm trên Avatar và Jungle Book.
3. Cách tiếp cận công nghệ của Rob Legato
- Với Avatar, ông đã không phát minh công nghệ mới mà kết hợp các công cụ có sẵn để làm phim hiệu quả hơn.
- Với Jungle Book và Hugo, ông áp dụng cùng cách tiếp cận, chỉ với quy mô khác nhau.
- AI cần được sử dụng như một công cụ hỗ trợ nhà làm phim, không phải thay thế họ.
4. AI trong VFX – Cơ hội hay mối đe dọa?
- Một số người trong ngành lo sợ AI, nhưng Rob Legato cho rằng:
- AI không thể thay thế hoàn toàn quá trình sáng tạo.
- Nó có thể tăng tốc quy trình, nhưng vẫn cần con người để đưa ra quyết định nghệ thuật.
- Quá trình sáng tạo là sự thử nghiệm liên tục, không thể bị rút gọn thành một nút bấm AI.
- Ông so sánh với:
- Sự xuất hiện của âm thanh trong phim: Ban đầu bị phản đối nhưng sau đó trở thành tiêu chuẩn.
- Phim màu vs. phim đen trắng: Công nghệ thay đổi, nhưng cả hai vẫn tồn tại song song.
5. Quan điểm về ngành VFX hiện tại
- VFX đang đối mặt với nhiều thách thức như:
- Sự cạnh tranh giữa các nền tảng streaming.
- Cuộc đình công của ngành phim ảnh.
- Chi phí sản xuất tăng cao.
- AI bị nhầm lẫn là nguyên nhân gây bất ổn, trong khi thực tế là các vấn đề kinh tế và mô hình kinh doanh cũ.
- AI có thể làm thay đổi cách làm việc, nhưng vẫn cần có người kiểm soát chất lượng.
- AI giống như một trợ lý mạnh mẽ, giúp người sáng tạo tập trung vào công việc nghệ thuật thay vì xử lý kỹ thuật.
6. Ứng dụng thực tế của AI trong làm phim
- Rob Legato đang thử nghiệm AI kết hợp Unreal Engine để tạo môi trường, nhân vật và chuyển động nhanh hơn.
- AI giúp:
- Tạo cảnh quay mẫu nhanh chóng mà không cần animator.
- Xây dựng bối cảnh tự động, giảm thời gian dựng mô hình 3D.
- Hỗ trợ quay phim ảo, giúp đạo diễn có nhiều quyền kiểm soát hơn.
7. Kết luận
- AI không thay thế nghệ sĩ mà tăng tốc quá trình sáng tạo.
- Nhà làm phim cần học cách tận dụng AI thay vì lo sợ nó.
- Tương lai của AI trong VFX sẽ phụ thuộc vào cách nó được tích hợp vào quy trình sản xuất, chứ không phải việc thay thế con người.
Thông điệp chính: AI không phải là “nút bấm ma thuật”, mà là một công cụ giúp các nhà làm phim hiện thực hóa tầm nhìn của họ nhanh hơn và tốt hơn.
Kết Luận
Như có nói ở trên, ai rồi cũng phải lựa chọn sự nghiệp, và đứng trước ngưỡng cửa của sự thay đổi, những người đã lún sâu vào đó, trở thành cây đa cây đề càng thấy khó khăn để thay đổi.
Cũng như CEO Nvidia đã nói, các công ty đóng cửa không phải vì họ bị AI làm cho đóng cửa, mà là có công ty khác đang dùng AI. Cũng như không ai lấy đi job của bạn cả, mà chỉ là có những người khác đang dùng AI mà bạn thì không !
Những ai đang nghĩ rằng chỉ cần dùng AI gen cái là trở thành nhà làm phim thì lại càng nhầm, nếu vậy thì xưa giờ chắc giải OSCAR mở ra mỗi ngày, và các cuộc thi làm phim ngày nào cũng có người trúng giải. Để kể được một câu chuyện thành công nó đòi hỏi rất nhiều thứ, để làm được cái game ăn khách nếu dễ ai cũng giàu hết rồi.
Con người sẽ luôn giải trí, họ luôn mong được nghe kể chuyện bằng nhiều hình thức khác nhau, bằng nhiều phương tiện, AI là một công cụ copy nhanh mọi thứ, nhưng để trở nên original thì cho tới thời điểm hiện tại là rất khó khăn, để làm được điều đó tối thiểu nó phải suy nghĩ ngoài nhanh còn phải sâu và động được như 0.01% bộ não con người. Theo như được biết, con người chúng ta vĩ đại như thế nhưng cũng chỉ xài ở mức 10% bộ não.
Trong thời kỳ mạng xã hội hoạt náo như hiện nay, buzz word là AI, dĩ nhiên không thể tránh khỏi việc tràn lan đại hải nội dung AI gen, có đủ thứ loại, và càng làm cho con người càng mau chóng nhận biết, học hỏi và trở nên kén cá chọn canh hơn, càng khó khăn hơn khi kiểm duyệt một nội dung để tận hưởng, giải trí, giáo dục hay nhận thức về truyền đạt, điều đó là tốt, AI sẽ đào tạo cho chính mọi người ở mọi nơi nhận biết được đâu là AI khi số lượng những sản phẩm không đúng mức xuất hiện dày đặt.
Vậy các bạn VFX & Animation artist, những nhà làm phim, những tay kể chuyện trẻ của Việt Nam thì sao, đứng trước làn sóng, xu hướng, thời đại mới này liệu các bạn sẽ có chọn lựa thế nào cho thời kỳ mới ?
