Một câu chuyện phim sẽ tạo lập bởi nhiều phân đoạn (sequence), mỗi phân đoạn này có nhiều bối cảnh (scene) và nhiều cú máy hình thành trong bối cảnh đó theo câu chuyện là các shot.Đạo diễn, nhà làm phim sẽ có nhiều lựa chọn thủ pháp điện ảnh nhằm đạt được sự miêu tả thông điệp của câu chuyện tới người xem một cách trọn vẹn, có tính sáng tạo cao, đạt mức độ mỹ thuật sâu sắc, tạo lập được cảm xúc ấn tượng, chia sẻ hoạt động mang tính giải trí (cũng là thương mại cao). Tất cả sẽ có sự đóng góp không ngừng nghỉ bởi yếu tố quan trọng là thể hiện lighting. Mỗi câu chuyện sẽ có cách thể hiện lighting khác nhau miêu tả cảm xúc, tình huống phù hợp, gọi chung là LOOK. Một bối cảnh như thế này gọi là scene, trong câu chuyện nó sẽ thuộc về một phân đoạn (sequence), mỗi frame hình có look này thuộc về một shot (một cú máy) nếu nó là animation, như hình ở dưới.
Xem link thủ pháp điện ảnh trong phim hoạt hình CGI Legend of Guardians – tài liệu này đã được team lamphimquangcao.tv phương dịch lại từ từ liệu gốc, phát triển bởi Animal Logic – là hãng làm vfx & animation ở Úc với nhiều thành tựu lớn, cùng loạt phim hoạt hình tự sản xuất như Happy Feet, Lego, Legend of Guardians…
Multi-Shot Workflow
Trong mô hình làm phim CGI, làm phim điện ảnh live-action luôn có phần hiệu ứng ánh sáng được thực hành trong pipeline là multi-shot workflow (loạt shot phim, loạt shot hình thuộc một sequence). Và mục tiêu là làm tạo hiệu ứng ánh sáng CGI theo các phân đoạn (sequence), thường các pipeline sẽ chia ra giữa:-
- Master Lighting (Ánh sáng tổng quan toàn cục, ánh sáng chính – key lighting): ánh sáng sẽ dùng như một bố cục chính, nội dung chính của phân đoạn, như một chỉ dẫn cho nội dung. Master Lighting ở nhiều studios từ những năm 2020 trở về trước thường được gọi là key lighting. Tạo lập cái look chính cho phân đoạn.
-
- Shot Lighting (ánh sáng chi tiết hóa vào nội dung): mỗi phân đoạn sẽ có nhiều shot, đây là loại thực hiện ánh sáng mỹ thuật chi tiết, tỉ mỉ hơn mô tả từng mỗi shot theo nội dung look đã được bày biện sáng tạo từ master lighting (ánh sáng chính, key lighting), quá trình R&D này sẽ cần nhiều yếu tố sáng tạo, mỹ thuật ứng dụng để tăng cao cảm xúc.
Khi thực hiện một sequence phim, thường nghe với phân đoạn này đã lên tới 200 shot thực hiện, thì đây chính là thuật ngữ đang mô tả tới quá trình sản xuất, sáng tạo có sự tham gia của multi-shot workflow
Trong nội dung dưới đây, blog lamphimquangcao.tv có trích nội dung của Rodrigo de Deus – chuyên gia về virtual production, làm cảnh quan cho phim, cho game và nghành chế tạo xe hơi (anh này cũng có một vài course lighting hay, ngay trên artstation) Phần tài liệu bổ sung nằm cuối bài, bao gồm tư liệu của Siggraph 2020 do Blue Sky Studios thực hiệnÁnh sáng Tổng quan vs Ánh sáng Cảnh quay
Master Lighting vs Shot Lighting
Master Lighting – Ánh sáng Tổng quan:
Định nghĩa: Ánh sáng tổng quan là ánh sáng chung cho toàn bộ cảnh. Đây là thiết lập ánh sáng chính bao trùm toàn bộ không gian, tạo nên bầu không khí và tông màu chung của cảnh. Ứng dụng trong Hoạt hình CGI/Phim: Ánh sáng tổng quan rất quan trọng để xác định môi trường và tâm trạng chung của câu chuyện. Nó cung cấp cơ sở để chiếu sáng tất cả các yếu tố trong cảnh và giúp tạo ra sự gắn kết về mặt hình ảnh.Shot Lighting – Ánh sáng Cảnh quay:
Định nghĩa: Ánh sáng cảnh quay là ánh sáng dành riêng cho một cảnh quay cụ thể hoặc một phần cảnh trong phim. Mỗi phần có thể có thiết lập ánh sáng riêng để nổi bật các yếu tố cụ thể hoặc tạo ra hiệu ứng hình ảnh mong muốn. Ứng dụng trong Hoạt hình CGI/Phim: Ánh sáng cảnh quay thiết yếu để hướng sự chú ý của người xem đến các yếu tố cụ thể trong một cảnh quay. Nó có thể được sử dụng để nổi bật các nhân vật, đối tượng hoặc tạo điểm nhấn mạnh mẽ cho những khoảnh khắc then chốt.Mẹo Sử dụng trong Hoạt hình/Phim:
Tính Nhất quán Hình ảnh:
Ánh sáng Tổng quan: Duy trì tính nhất quán chung trong ánh sáng của cảnh để đảm bảo không khí liên kết. Ánh sáng Cảnh quay: Thích ứng ánh sáng của từng cảnh quay phù hợp với bối cảnh, nhưng giữ liên kết hình ảnh với ánh sáng tổng quan.Nổi bật Yếu tố:
Ánh sáng Tổng quan: Sử dụng ánh sáng tổng quan để nổi bật các yếu tố chung của cảnh và xác định vẻ ngoài tổng thể. Ánh sáng Cảnh quay: Sử dụng ánh sáng cụ thể của từng cảnh quay để hướng sự chú ý đến các chi tiết quan trọng hoặc nhân vật chính.Đa dạng cho Kể chuyện:
Ánh sáng Tổng quan: Thử nghiệm với sự biến thể trong ánh sáng tổng quan để chỉ ra sự thay đổi về địa điểm, thời gian hoặc không khí. Ánh sáng Cảnh quay: Thích ứng ánh sáng theo nhu cầu của câu chuyện trong từng cảnh quay, tạo ra các tâm trạng khác nhau khi câu chuyện phát triển.Thử nghiệm Sáng tạo:
Ánh sáng Tổng quan: Khám phá các sơ đồ màu và cường độ khác nhau để xác định cảm xúc chung của cảnh. Ánh sáng Cảnh quay: Sáng tạo với các nguồn sáng, bóng đổ và điểm sáng để tạo ra hiệu ứng hình ảnh thú vị và truyền đạt cảm xúc cụ thể.Linh hoạt trong Biên tập:
Ánh sáng Tổng quan: Cân nhắc cách thay đổi trong ánh sáng tổng quan có thể ảnh hưởng đến tính liên tục hình ảnh giữa các cảnh khác nhau. Ánh sáng Cảnh quay: Đảm bảo các chuyển đổi giữa các cảnh quay giữ tính nhất quán hình ảnh cho trải nghiệm xem mượt mà hơn.Các tài liệu kỹ thuật bổ sung về khái niệm Multi-Shot workflow
Các công cụ hiện nay có hỗ trợ giao diện sẵn có thực hiện Multi-Shot workflow nổi bật là:-
- Houdini Solaris phát triển bởi Side FX, tích hợp Open USD (Mix Training có video hướng dẫn tạo lập Multi-Shot Scene trong Houdini Solaris – LOP)
-
- Katana đến từ công ty Foundry, là chủ sỡ hữu thương hiệu hậu kỳ NUKE (tutorial nói về Multi-Shot lighting một cảnh đơn giản trong Katana)
-
- Phần mềm mã nguồn mở Gaffer do Image Engine Design phát triển (tư liệu ví dụ setup multi-shot workflow trong phần mềm Gaffer lighting)
- Với môi trường real-time, Unreal Engine hiện nay nổi bật nhất với cinematic real-time, để thể hiện việc này, chức năng Sequencer của Unreal Engine được thiết kế để chuẩn bị cho các thao tác này từ Unreal Engine 4.x (thuật ngữ của Unreal Engine khi xuống kỹ thuật sẽ hơi khác, khi dùng từ “level” và các object 3D là “actor” vì bản thân là engine game) https://dev.epicgames.com/documentation/en-us/unreal-engine/unreal-engine-sequencer-movie-tool-overview?application_version=5.3
Các tư liệu chuyên môn sâu để hàm thụ thêm về kiến thức:
-
- Trong lĩnh vực CGI, việc dùng Foundry Katana làm lighting là rất phổ biến, trong video này sẽ được nói về chức năng hữu dụng để làm việc qui trình multi-shot trên Katana: https://youtu.be/ZZw2veo0byo
-
- Lighting look dev trong phim ngắn Umbrella của Pixar: https://lamphimquangcao.tv/lighting-look-dev-boi-edu-martin-phim-hoat-hinh-ngan-the-blue-umbrella/
-
- Lighting cinematic trong 3D: https://lamphimquangcao.tv/ky-thuat-anh-sang-dien-anh-cinematic-trong-thiet-ke-tao-hinh-lighting-3d/
-
- Multi-shot workflow với Arnold và Solaris cùng với chuyên gia về lighting Arvid Schneider https://www.youtube.com/watch?v=G38OIA3TxOA
-
- Quá trình làm phim Raya And The Last Dragon: https://justintennant.me/projects/raya/
-
- Siggraph 2020 video tư liệu về việc studios làm phim hoạt hình Blue Sky Studios nói về quá trình tạo tác phim điện ảnh CGI “Spies in Disguise” ứng dụng multi-shot workflow, đoạn video được Siggraph 2020 công bố miễn phí tới người, tải về link ở đây.
-
- Naugty Dog nói về kỹ thuật tạo ra ánh sáng real-time trong game Last Of Us phần 2, video này là đề tài kỹ thuật nhưng có đề cập đến mục đích vì sao phải tạo ra công cụ kỹ nghệ lighting real-time này để hỗ trợ quá trình sáng tạo lighting cho game Last Of Us II
Cũng nên biết thêm, hiện nay real-time được ứng dụng rất lớn trong lĩnh vực phát triển xe điện tự hành, rất nhiều cao thủ – chuyên gia dùng Houdini, Python, Unreal Engine đã sớm thay đổi, bắt đầu với sự nghiệp mới từ 2021, 2022 là tham gia các công ty xe tự hành, xe điện, bằng cách ứng dụng các kỹ năng đang có. Nơi mới này, có thể ứng dụng được kỹ năng CGI technical art, real-time rất nhiều, lương cao do nghành nghề mới nổi – nhận được sự quan tâm lớn của giới tài chính đầu tư – đi kèm với AI. Công việc nhàn hạ hơn – đi làm và về đúng giờ, tận hưởng cuộc sống tốt hơn là tạo ra các sản phẩm “pixel perfect” của giới điện ảnh như các kiểu phim Marvel, làm phim hoạt hình CGI liên tục sa thải như Dreamworks Animation, Dneg, Mirko Animation.., và chung trong sự kiện liên tục sa thải giới tech và artist trong nghành công nghệ, giải trí nói chung của hiện nay kể từ năm 2023 tới hết Q1 2024 vẫn đang tiếp diễn trên toàn thế giới, đặc biệt lại rất lớn ở những hub công nghệ toàn cầu như Mỹ, Canada, Châu Âu…